Προνοητική Άλγεβρα

Παραθέτω μια επιστολή του Βενιαμίν Φραγκλίνου προς τον Δρα Πρίστλι σχετικά με τη λήψη μιας απόφασης

Λονδίνο 19 Σεπτεμβρίου 1772

Αγαπητέ Κύριε,

                Σχετικά με την τόσο σημαίνουσα για εσάς υπόθεση για την οποία ζητάτε τη συμβουλή μου, αδυνατώ, λόγω έλλειψης των απαραίτητων προϋποθέσεων, να σας συμβουλεύσω τι να αποφασίσετε. Αν το επιθυμείτε όμως μπορώ να σας πω τον τρόπο.

                Όταν προκύπτουν τέτοιες δύσκολες καταστάσεις είναι κατά κύριο λόγο δύσκολες διότι, ενώ τις έχουμε υπόψιν μας, όλοι οι λόγοι, υπέρ και κατά, δεν είναι παρόντες στο μυαλό μας ταυτόχρονα. Άλλοτε εμφανίζονται οι μεν και άλλοτε οι δε, με τους μεν να εξαφανίζονται. Έτσι προκύπτουν οι διάφορες αποφάσεις ή τάσεις που τελικά υπερτερούν, και η αβεβαιότητα που μας μπερδεύει.

                Για να ξεπεραστούν αυτά ο δικός μου τρόπος είναι να χωρίσω μια κόλλα χαρτί σε δύο στήλες με μια γραμμή, γράφοντας πάνω από τις αντίστοιχες στήλες «υπέρ» και «κατά». Στη συνέχεια ύστερα από σκέψη τριών ή τεσσάρων ημερών, καταγράφω κάτω από την κάθε στήλη εν συντομία τα διάφορα κίνητρα που σε διαφορετικές στιγμές έρχονται στο μυαλό μου υπέρ ή κατά.

                Όταν πλέον τα έχω συγκεντρώσει όλα μπροστά μου, προσπαθώ να εκτιμήσω τη βαρύτητα του καθενός. Όταν λοιπόν βρίσκω δύο (ένα από κάθε πλευρά) που να είναι ισοβαρή, τα αφαιρώ αμφότερα. Αν βρω έναν λόγο υπέρ που να έχει ίδια βαρύτητα με δύο λόγους κατά αφαιρώ και τους τρείς. Αν κρίνω δύο λόγους κατά ίσους με τρεις λόγους υπέρ, τότε αφαιρώ και τους πέντε. Κι έτσι προχωρώντας, βρίσκω τελικά που γέρνει η πλάστιγγα. Και αν, ύστερα από μια δυο μέρες περαιτέρω σκέψης, δεν προκύψει κάτι καινούργιο και σημαντικό για κάποια από τις δύο πλευρές, φθάνω στην αντίστοιχη απόφαση. Μολονότι το βάρος των επιχειρημάτων δεν μπορεί να υπολογιστεί με την ακρίβεια αλγεβρικών ποσοτήτων, όταν το καθένα μελετηθεί ξεχωριστά και συγκριτικά, και το σύνολο εμφανίζεται μπροστά μου, νομίζω ότι μπορώ να κρίνω καλύτερα και έχω λιγότερες πιθανότητες να προβώ σε μια βιαστική απόφαση.

                Έχω διαπιστώσει έτσι ότι αυτό το είδος εξίσωσης παρουσιάζει ένα μεγάλο πλεονέκτημα το οποίο μπορεί να ονομαστεί ηθική ή προνοητική άλγεβρα.

                Ευχόμενος ειλικρινά να καταλήξετε στο καλύτερο, διατελώ πάντα, αγαπητέ μου φίλε δικός σας με συμπάθεια.

                                                                                               

Βενιαμίν Φραγκλίνος